رهگذر

ذلّت

ذلل: ذلّ(بضم اول) و به ذلّة (بکسر اول) بمعنی خواری وضد عزّت است(صحاح- قاموس)

ذلّت

ذلل: ذلّ(بضم اول) و به ذلّة (بکسر اول) بمعنی خواری وضد عزّت است(صحاح- قاموس)

در قاموس می گوید: ذلّ با ضم و گاهی با کسر آید و به معنی نرمی است راغب گوید: ذلّ با ضمّ آنست که از روی قهر باشد و با کسر آنست که بعد از سختی و چموشی باشد قول صحاح با استعمال قرآن بیشتر می سازد.« ولو انا اهلکناهم بعذاب من قبله لقالوا ربنا لولا ارسلت الینا رسولا فنتبع آیاتک من قبل ان نذل ونخزی.» (طه/134)

« وَتُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء»(آل عمران/26)

اذلة: خواران(جمع ذلیل)

«…وجعلوا اعزة اهلها اذلة وکذلک یفعلون» عزیزان اهل آنرا ذلیل می کنند.(نمل/34) 

ذلول: رام ها و نرم (جمع ذلیل)

«… يحُِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلىَ الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلىَ الْكَافِرِينَ..» ‏ برمؤمنان نرم و رام و بر کفار عزیزو تندند. (مائده / 54)

اذلّة: ذلیلة(اسم تفضیل): لیخرجنّ الاعزمنها الاذلة….عزیزتر حتما ذلیلتررا از مدینه بیرون می کند (منافقون/8) کلمه ذلت 7مرتبه در قرآن آمده است.

وجوهات

امام صادق(ع): هیچ کس تکبر نورزد مگر به علت ذلّتی که در خویش بیابد.

حضرت علی (ع) می فرمایند: ذلت یک ساعت را عزت تمام عمر جبران نکتد. گرسنگی به از ذلّت در برابر دیگران. مردمان از بیم اینکه مبادا به ذلّت دچار گردند به سوی ذلت می شتابند.

آنکس که خویشتن را بزرگتر ازآن نداند که به پستی طمع تن دهد،به حقیقت خود را خوار ساخته، و چنین کسی در آخرت خوارتر و رسواتر است.(غررالحکم)

از حضرت علی (ع) سؤال شد، کدام خواری است که از هر خواری خوارتر است؟ فرمود: حرص بر دنیا.

حسین بن ابی العلاء گوید: ما بیست وچند نفر بودیم که در راه مکه همسفر بودیم و در راه به هر منزلی که می رسیدیم، من گوسفندی را می کشتم و با همراهان می خوردیم چون به خدمت امام صادق(ع) رسیدیم، حضرت به من فرمود: ای حسین می خواهی مؤمنان را ضغیف کنی ؟! عرض کردم، من جز رضای خدا نیّتی نداشته ام،فرمود:مگر نمی دانی که در میان همسفران،کسانی هستند که که آنها نیز دوست دارند چنین کاری بکنند،ولی توان مالی آنها اجازه نمی دهد و در نتیجه آنها احساس ذلّت وحقارت می کنند؟عرض کردم  در پیشگاه خدا معذرت می خواهم و دیگر چنین کاری را تکرار نخواهم کرد.(بحار،76/269)