رهگذر

 
پروفسور حبيب الله هدايت(پدر علم تغذيه ايران) در سال 1299 شمسي در شهرضا متولد شد.
وي پس از طي تحصيلات ابتدايي، تحصيلات دبيرستان را در اصفهان آغاز كرد و پس از اين دوران، تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشكده پزشكي تهران گذراند و دوره انترني را نيز در سرويس جراحي زنان و زايمان به اتمام رساند و سال 1327 عازم فرانسه گرديد و ضمن طي دوره تخصصي زنان و زايمان، دوره‌هاي تخصصي بهداشت صنعتي و طب كار را نيز با موفقيت طي كرد.
وي در 1331 به ايران مراجعت نمود و ابتدا در كلينيكي به نام حافظ باهمكاري پزشكان سرشناسي چون دكتر نهاوندي، دكتر بهار، دكتر بهي، دكتر نامي و چند پزشك ديگر مشغول به كار شد.
در 1332 اين كلينيك به عللي تعطيل گرديد و دكتر هدايت نيز به جهت داشتن ذوق پزشكي اجتماعي و رشته تخصصي خود تصميم به تاسيس انستيتو بهداشت صنعتي و كار گرفت كه از سوي وزارت بهداري آن زمان مورد موافقت قرار نگرفت اما بالاخره دكتر هدايت موافقت وزارت بهداري را براي بررسي وضعيت بهداشتي كارگران سراسر كشور كسب نمود.
وي ضمن بررسي احوال كارگران چند استان مثل اصفهان، يزد،كرمان و … وضع رقت بار و اسفناك دختران جوان مشغول به كار در كارخانجات قاليبافي كرمان كه اكثراً دچار فقر و كمبودهاي آشكار تغذيه‌اي بودند، آنچنان او را متاثر كرد كه تصميم گرفت راه حلي براي اين مسئله و مشكلي كه بسياري ديگر از مردمان كشور از آن رنج مي‌بردند بيابد.
بدنبال اين تفكر و تحول روحي كه ناشي از نهايت نوع دوستي و عواطف او بود از عمري كه براي اخذ تخصص‌هاي پزشكي در زمينه‌هاي زنان و زايمان، بهداشت صنعتي و كار صرف نظر مي‌نمايد و اين يك تفكر ابداعي نبود، بلكه متاثر از ضربان دلي پر مهر و عطوفت انساني بود كه از كرمان آغاز گرديد و اين يك مسير سخت و دشوار بود و به قول خودشان؛ نه من در زمينه تغذيه تخصصي داشتم و نه شخص ديگري در آن زمان در كشور به عنوان متخصص تغذيه وجود داشت.
هدايت اين بار بجاي فرانسه، سراغ مشهورترين استاد و متخصص علوم تغذيه؛ پرفسور پلات كه رييس دپارتمان تغذيه دانشگاه لندن بود به انگلستان روانه شد و با وجود مقررات سخت و سنتي دانشگاه لندن، بالاخره براي اخذ تخصص در آنجا پذيرفته شد و پس از طي دوره تخصصي به ايران مراجعت نمود و تصميم گرفته شده جهت تأسيس انستيتو تغذيه و صنايع غذايي را دنبال كرد و اين موضوع را با دكتر جهانشاه صالح وزير بهداري وقت كه سابقه آشنايي با وي را نيز داشت در ميان گذارد.
دكتر صالح نيز به علت عدم وجود سازمان و بودجه‌اي به اين نام وي را منصرف و پست مدير كل بهداري وپست شهرداري تهران را به وي پيشنهاد نمود ولي دكتر هدايت مستمراًَ به دنبال هدف خود بود.
بالاخره در 1940 سال اولين سنگ بناي انستيتو تغذيه و صنايع غذايي ايران ابتدا با نام (انستيتو تغذيه و خواروبار ايران) گذارده مي‌شود و سخت است باور كنيد كه تشكيل اين انستيتو ابتدا از چند اتاق به عنوان كلاس، آزمايشگاه،كتابخانه و … شروع شد.
گفتني است كه دكتر هدايت با تلاش زياد توانست همكاري سازمان بهداشت جهاني WHO، خواروبار جهاني FAO، يونيسف و نيز همكاري انجمن‌هاي فرهنگي فرانسه و انگليس را براي توسعه و رشد اين انستيتو جلب نمايد و بدين طريق توانست عده‌اي از كارمندان فني و دانشجويان را براي مطالعه و تكميل معلومات به فرانسه اعزام نمايد.
اين كشورها بورس در اختيار انستيتو گذاردند كه اين عده براي احراز تجربه و كارشناسي بايد بخشي از آموزش‌هاي خود را در لندن و پاريس مي‌گذراندند.
با اتمام ساختمان بيمارستان فيروزگر، انستيتو كه بعنوان مهمان موقت در آنجا مستقر شده بود مي‌بايست آن‌جا را تخليه مي‌كرد كه بعد از ماجراي زد و خوردهاي دكتر هدايت با وزير بهداري وقت “دكتر آموزگار” و معاونين او، بالاخره توانست مبلغ هزار تومان آن هم به عنوان قرض براي اجاره محل جديد انستيتو اخذ نمايد.
با هر زحمت و مرارتي بود به منزل اجاره‌اي جديد نقل مكان كرد كه پس از مدت كوتاهي براي توسعه كلاسها و بخش آموزشي، محل جداگانه‌اي در نظر گرفته شد و بالاخره دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي تاسيس و تشكيل گرديد.
بدون هيچ اغراق اين موفقيت‌ها را فقط شخصيت استثنايي او مي‌توانست بدست آورد.
اكنون ” انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي” و ” دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي” پر مرتبت و شوكت امروزي از به بار نشسته نهالي است كه سالها پيش در چند اتاق كوچك بيمارستان فيروزگر، به دست دكتر هدايت كاشته شد.
در ابتداي كار قسمت عمده‌ تدريس در تمام زير مجموعه‌هاي تغذيه و… بهداشت و دروس صنايع غذايي و آزمايشگاهها و …به وسيله خود دكتر هدايت صورت مي‌گرفت اما پس از تدوين كامل برنامه‌ها براي كاستن از بار سنگين آموزش از دانشمندترين استادان چون دكتر امين كيوان، دكتر بلاغي، مهندس احمدي، مهندس حيدري، دكتر فرخنده، دكتر شيرين لو، دكتر سروري و… كه توسط خود دكتر هدايت براي همكاري دعوت به عمل آمد.
دانشجويان اين دوره بر خلاف ساير دانشكده‌ها بايد حدود 180 واحد مي‌‌گذراندند و اين موضوع گاهي مورد اعتراض دانشجويان قرار مي‌‌گرفت كه حدود سالهاي 1340 تا 1356، خوشبختانه وجود استادان دانشمند و كثرت واحدهاي درسي به بهترين وجه ممكن به ثمر رسيد.
شاگردان خوبي كه ماحصل اين همه حوصله و زحمات دكتر هدايت تربيت شدند در حال حاضر مردان و زنان موفق علوم تغذيه و صنايع غذايي هستند كه در تجارت يا در دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي در ايران و سراسر گيتي با سمت‌هاي علمي و با رتبه‌هاي استاد و محقق برجسته و مسئوليت‌هاي صنعتي در سطح فوق‌العاده بالا مشغول به كارند.
از فعاليت‌هاي اين استاد گرانمايه مي‌توان به تاسيس انستستو تغذيه وصنايع غذايي ايران، تاسيس درمانگاه حافظ،تاسيس نخستين دانشكده صنايع غذايي در ايران، مدير كل بهداري استان‌هاي گيلان وتهران،تاسيس انجمن ديابت ايران در سال 1350 و تاليف 6 جلد كتاب و تدريس در دانشگاه اشاره نمود.
شهرضا - خبرنگار روزنامه جمهوري اسلامي

صفحات: 1· 2